Yer Roma, tarih Nisan 2025, İtalya’nın işletme ve yönetim alanında en iyi 3. üniversitesi Luiss Guido Carli’de ekonomi dersi. Sınıfta 13 öğrenci var, 5’i Türk. Aslında bu kare, İtalya’daki birçok üniversitede Türk öğrencilerinin sayısının arttığının bir kanıtı. Öyle ki, Türklerin İtalya’da en çok tercih ettiği üniversiteler arasında yer alan 15 okula; “2019-2020 yılında kaç Türk öğrenciniz vardı, 2024-2025’te bu rakam kaç oldu” sorusunu sorduk. Bocconi, Milano, Bologna, Padua ve Politecnico di Torino Üniversitesi’nden cevap geldi. 5 üniversitede 2019-2020 akademik yılında 866 Türk lisans öğrencisi yer alırken 2024-2025’te bu sayı 3 bin 387’ye yükseliyor. Bir başka ifadeyle 5 yılda 4’e katlandı. Bu sayının büyüklüğünü anlamak için şu örneği verebiliriz: En son paylaşılan YÖK verilerine göre, 2023-2024 akademik yılında Galatasaray Üniversite’sindeki öğrenci sayısı 3 bin 880’di, yani neredeyse İtalya’nın bu beş okulunda okuyan Türk öğrencilerin sayısına denk.
Burs sistemi çok gelişmiş
Peki İtalya’da yüksek öğrenim gören Türk öğrencilerin sayısı nasıl bu kadar arttı? Bu soruya cevap verebilmek için İtalya’daki üniversite sistemini anlatmak gerekiyor. İtalya’da üniversiteler özel ve devlet okulları olmak üzere ikiye ayrılıyor. Özel okulların yıllık ücreti yaklaşık 10 bin euro’dan başlıyor 30 bin euro’ya kadar çıkıyor. Devlet okullarında ise ücret 400 euro-4 bin euro aralığında. Burs imkanı ise diğer ülkelere oranla daha yaygın. Burs sistemi şöyle işliyor: İtalya 20 bölgeye ayrılıyor ve her bölge yönetimi bu ihtiyaç bursunun şartlarına, verilecek miktara kendi karar veriyor. Genel anlamda öğrencinin maddi durumu yani ebeveynlerin maaş bordroları, sahip oldukları gayrimenkullerin belgeleri talep ediliyor. Bu belgeler üzerinden de değerlendirme yapılıyor. Burs almaya hak kazanan her öğrenci, okul ücretinden muaf oluyor, ayrıca maddi durumuna göre yıllık 5-8 bin euro arasında nakdi burs da alabiliyor…
Talep yüzde 100 arttı
Türk öğrencilere İtalya’daki üniversitelere girmeleri için danışmanlık hizmeti veren firmalardan Firenze Eğitim Danışmanlık Sahibi Neslihan Çebi, İtalya’nın devlet destekli burs sisteminin Türk öğrencilerin tercihinde önemli rol oynadığını söylüyor: “Geçen yıl kurumumuzdan yaklaşık 650 öğrenci İtalya’daki üniversitelere yerleşti. Son 5 yılda talep yüzde 100’lük bir artış gösterdi. Türkiye’de özel okul fiyatlarının yükselmesi, İtalya’da yüksek kaliteli, donanımlı bir eğitim alma fırsatı, iş olanakları ya da yurtdışına açılmak konusunda bir sıfır ileriden başlamak tüm öğrencilerin ve ailelerin öncelikli tercih sebepleri oluyor. Mesafe olarak da Türkiye’ye yakın. Ayrıca, İtalya’da İngilizce eğitim veren programların sayısının artması da etkili oldu.”
Mimarlık, tasarım çok talep ediliyor
Çebi okulların kabul şartlarını da şöyle açıklıyor: “Okuldan okula çok değişiyor. İtalya’da sınava girmenizi isteyen, online bir sınav sistemi kuran, sınav artı mülakat başarısı bekleyen, sınavsız sadece başvuru dosyası kabul eden okullar var. Bu sebeple, her öğrenci önce istediği okulun şartlarını araştırmalı. Mimarlık, tasarım, mühendislik ekonomi-işletme çok istenilen bölümler arasında.” Danışmanlık şirketleri kayıt sürecinden yurtlara, vizeden oturma iznine, farklı alanlarda hizmet veriyor ve ücretleri 50 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.
İtalya’nın en iyi özel üniversiteleri arasında yer alan Bocconi’de ekonomi ve işletme bölümü 2.sınıf öğrencisi Emre Yazlar, ailesiyle beraber yaptığı bir maliyet hesabı sonrası İtalya’da okumaya karar verdiğini anlatıyor: “İtalya, Türkiye’deki özel okullara göre ekonomik olarak daha avantajlı. Öncelikle burada üniversite 4 yıl değil 3 yıl. Yani bir yıl avantajlıyız. Öte yandan, çok kapsamlı bir burs sistemi bulunuyor. Benim okulum yıllık 15 bin euro, 10 ay ödediğim yurt ücreti yıllık 13 bin euro’ya denk geliyor. Yaz tatili hariç, 9 aylık yeme-içme masrafını da katınca yıllık yaklaşık 33 bin euro masraf çıkıyor. Bu maliyete karşılık devletten hem okul hem de ihtiyaç bursu alıyorum. Yani burs sayesinde, okul ücreti vermiyorum, üstüne yıllık 6 bin euro destek alıyorum. Yani cebimden bir yılda neredeyse 12 bin euro, yaklaşık 500 bin TL çıkıyor. Sonuç olarak Türkiye’de yıllık ücreti yaklaşık 1 milyon lira olan üniversiteleri düşünürsek, yaklaşık yarı fiyatına İtalya’da eğitim almış oluyorum.”
Diğer ülkelerde de benzer tablo
Türklerin sınıflarda sayısının arttığı tek ülke İtalya değil. Benzer bir tablo, Almanya, Fransa ve Hollanda için de geçerli. Aynı soruyu Fransa, Almanya ve Hollanda’daki üniversitelere sorduk. Bu 3 ülkeden 7 üniversite sorumuza cevap verdi. 5 yıl önce bu üniversitelerin Türk öğrenci sayısı 1.602 iken 2025’te bu rakam 2.811’e çıkıyor.
12 İtalyan üniversitesinin sayısı da eklendiğinde rakam 6.198 oluyor.
Almanya
Almanya’da, daha çok yabancı öğrencilerin tercih ettiği, yani Almanlardan rağbet görmeyen, yılda 12-30 bin euro civarında özel işletme okulları bulunuyor. Bunlar dışında devlet okulları ücretsiz, sadece yıllık 160-760 euro arasında değişen bir sosyal katkı ücreti talep ediyorlar. Fakat Baden-Württemberg eyaletindeki okullar, AB dışında gelen öğrencilerden sosyal katkı ücreti hariç yıllık 3 bin euro talep ediyor. Bir istisna da Bayern eyaletinde. Bayern eyaletinde, sosyal katkı ücreti hariç yılda bin euro servis ücreti zorunluluğu var. Bayern’de bulunan Münih Teknik üniversitesi ise, yılda 4-6 bin euro ücret talep ederek diğer kurumlardan ayrışıyor. Öte yandan üniversiteye Abitur diplomasıyla giren Alman Lisesi mezunlarını bu ücretten muaf tutuyor. Ayrıca Türkiye’de düz bir lise mezunu için, Almanya’da okumak istediği bölüme önce YKS’de yerleşmesi gerektiğini ve C1 Almanca şartı arandığını da unutmamak gerekiyor.
“Yurdumun yüzde 80’i Türk”
Aachen kentindeki, RWTH Aachen Üniversitesi’nde endüstri mühendisliği 3.sınıf öğrencisi Bengisu Katmer, Almanya tercihini şöyle açıklıyor: “Alman Lisesi’nin ardından Abitur diplomamla RWTH Aachen Üniversitesi’ne girdim. Yıllık masrafım Türkiye’de özel bir üniversiten ücretinin yanından geçmiyor. Öyle ki, okula yılda 600 euro bir harç ödüyorum, ayda annemler bin euro gönderiyor. Bunun 690 euro’sunu yurduma veriyorum. Kalanı, yeme-içme, hayat masrafına gidiyor. Neyse ki, Aachen tam bir öğrenci şehri. Örneğin, okulun yemekhanesinde 3 euro’ya yemek yiyorum. Şehir beni ekonomik olarak zorlamıyor. Özetle, bir yıllık masrafım 12 bin 600 euro yani yaklaşık 540 bin TL’ye denk geliyor.”
Katmer, manen de hiç yabancılık çekmediğini çünkü Aachen’de sokakta yürürken Türkçe duyabildiğini anlatıyor: “Kaldığım yurdun yüzde 80’i Türk. Yurdumun dışında, kütüphanede ya da okul bahçesinde de kalabalık Türk gruplarına rastlıyorum. Bu manen de yurtdışında bana kendimi yabancı hissettirmiyor.”
Oksijen’in notu: RWTH Aachen Üniversitesi’nde 2024-2025 akademik yılında 1022 Türk öğrenci bulunuyor.
Hollanda
Hollanda’da üniversitelerin yıllık ücreti yaklaşık 12 bin euro’dan başlıyor 20 bin euro’ya kadar çıkıyor. Burs imkanları İtalya’daki gibi yaygın değil. Veritas Academy’de danışmanlık hizmeti veren Elif Çağdaş burs sistemini şöyle özetliyor: “Devletin sunduğu NL Scholarship burs imkanı var. Öğrenci herhangi bir okuldan kabul aldıktan sonra bir motivasyon mektubu yazıyor ve ailenin maddi durumu inceleniyor, bunun sonucunda eğer bursa hak kazanırsa sadece 1.yılında 5 bin euro’luk bir maddi destek alıyor. Okulların kendi içlerinde düzenledikleri burs programları da olabiliyor. Bunlar çok net olmayan, yıl be yıl da değişen uygulamalar. Aslında Hollanda’ya yolladığımız öğrencilerimizden herhangi bir burstan faydalanabilenlere pek de rastlamıyoruz.”
Çağdaş’a okulların ücretini ve burs imkanının çok da yaygın olmadığını hatırlatıp, Hollanda’nın neden çokça tercih edildiğini sorduğumuzda ise “Avrupa’da İngilizce eğitim veren kurumlar sınırlı. Hollanda’da yüksek kalitede eğitim veren üniversiteler var. Üstelik, İngiltere ya da ABD’ye göre okul ücretleri daha makul. Bu sebeple, Hollanda tercih edilen ülkelerden. Hatta son yıllarda talepte yüzde 50 artış gözlemledik” yanıtını alıyoruz. Hollanda’da okullara kabul şartları arasında ise transkript, CV, motivasyon ve referans mektupları, IELTS gibi dil yeterlilik belgeleri ve bazen uluslararası geçerliliği olan ek sınavların sonuçları yer alıyor.
“Belki biraz daha pahalı ama değer”
Hollanda’nın Eindhoven şehrinde, Design Academy Eindhoven’de tasarım okuyan Ali Çoban, 3.sınıf öğrencisi. Okulu yaklaşık 12 bin euro, ev kirası 1250 euro. Çoban, Türkiye’de bir özel okulda okusaydı, maliyetin aynı olacağını, belki Hollanda’da az bir farkla daha yüksek olduğunu söylüyor.
Öte yandan Çoban’a göre, bu maddi fark uluslararası arenada ismi olan yüksek kalite bir eğitim almaya değer: “Dünyanın dört bir yanından gelen öğrencilerle, uluslararası arenada ismi olan bir okulda eğitim alıyorum. Şehir huzurlu, sakin, insanlar da öyle. Özgür ve mutlu hissediyorum. Ama tabii İstanbul’un hareketi, canlılığı da özleniyor, fakat yabancı hissetmiyorum çünkü çok sayıda Türk var. Eindhoven’de bir Türk mahallesi bulunuyor. Öğrenciler ve gurbetçiler burada çoğunlukta. Berberim Türk, bakkalım Türk. İnsan evinde hissediyor.”
Fransa
Fransa’da devlet okulları genelde yılda yaklaşık 300 euro’luk bir harç dışında ücretsiz. Fakat işletme, sanat okulları gibi özel okullar da mevcut. Bunların da fiyatı 20 bin euro’ya kadar çıkıyor. Château Eğitim Kurumları Yönetici Ortağı Burcu Yolasığmaz, Fransa’daki üniversitelere talebin son dönemde yüzde 100’e yakın arttığını söylüyor ve sebepleri şöyle sıralıyor: “Bunun en önemli sebebi Türkiye’de özel okulların eğitim maaliyetlerinin çok yüksek olması. Paris’te öğrenci okula yılda 270 euro veriyor. Ayda 1000 euro konaklama ücreti dersek, devletin sunduğu CAF yardımıyla da öğrenci 250 euro’luk bir maddi destek alıyor. Yani kirası yaklaşık 750 euro’ya denk geliyor. Yaşam masraflarını kattığınızda bile Türkiye’de bir özel okul ücretine yaklaşmıyorsunuz. Yolasığmaz, ayrıca devletten bazı programlarla burs alma imkanı da olduğunu, fakat çok fazla kriter arandığı için yaygın olmadığını ekliyor: “Öncelikle Fransa’da 2 yıl konaklamış olmanız gerekiyor yani son sınıfta başvurabiliyorsunuz. Not ortalamanız 20 üzerinden 12 üzeri olmalı, ayrıca ailenizin maddi durumu gereken kriterleri sağlamalı. Burs almaya hak kazandığınızda farklı seçenekler ortaya çıkıyor. Örneğin, ya okula hiç ücret ödemiyorsunuz, ya da örneğin aylık 400-500 euro arası bir maddi destek alıyorsunuz, bu şekilde karar veriyorlar.”
“Sorbonne için hiçbir şey”
Efe Sözmen, Sorbonne’da yazılım bölümü, 2.sınıf öğrencisi. Notre Dame de Sion Fransız Lisesi mezunu, üniversite tercih döneminde ailesiyle de yaptığı müzakere sonucu maddi manevi Fransa’da okumanın daha avantajlı olduğuna karar vermiş. Sözmen kararının sebeplerini şöyle anlatıyor: “Sorbonne çok prestijli bir okul. Ve bu okulda okuyabilecek donanımda bir lise eğitimi aldım. Öncelikle bunu değerlendirmek istedim. Öte yandan, masraf açısından bakarsak da Türkiye’deki bir özel okuldan daha avantajlı olduğunu gördüm. Okulum aslında ücretsiz ama yılda yaklaşık 400 euro’luk bir harç veriyorum. İki arkadaş ev tuttuk, Paris’in oldukça merkezi bir noktası, 2.bölgesinde ayda kişibaşı 680 euro’ya denk geliyor. Ayrıca, konaklama için devletten 180 euro CAF yardımı aldık. Yani kiramız kişibaşı 590 euro’ya geldi. Yaşam maliyeti elbette kişiden kişiye değişir, örneğin ben ayda 400 euro dersem yılda 4 bin 800 euro ediyor. Yani, totalde 11 bin euro’ya yakın, 476 bin TL’lik bir yıllık masraf çıkıyor. Sorbonne gibi prestijli bir okul ve Paris’te eğitim alma fırsatı için hiçbir şey.”
RSS